روز گذشته، شاخص کل بورس با ثبت جهش 1794 واحدی تا سطح 72 هزار و 913 واحد رشد داشت. به این ترتیب، نماگر بازار سهام به بیشترین مقدار خود از اوایل آذر 93 رسید و رشد بیش از 7/ 18 درصدی را از ابتدای زمستان ثبت کرد. در‌حالی‌که بورس در اوایل هفته، پس از ثبت رشد‌های مداوم با روند منطقی تعدیل قیمت‌ها مواجه شده بود، شاهد عبور زودرس از فاز اصلاح قیمتی در بازار سهام بودیم. مساله‌ای که بار دیگر، نگرانی از تداوم فضای هیجانی را میان برخی کارشناسان تقویت کرد.

گروه بورس- هاشم آردم: معاملات روز گذشته در تالار شیشه‌ای نشان داد هیجان خرید فعالان بازار هنوز به پایان نرسیده است. پس از چند روز رشد ملایم یا افت در شاخص، حالا دوباره صف‌های خرید به بازار بازگشته‌اند. این بار اما با توجه به رشد نسبی قیمت نفت، امیدواری به امکان رشد درآمدهای ارزی در سال آینده نیز قوت گرفته است. علاوه بر گروه‌های خودرویی، بانکی و حمل و نقل، روز گذشته گروه‌های پتروشیمی (محصولات شیمیایی) و پالایشگاه‌ها (فرآورده‌های نفتی) نفتی نیز مورد استقبال قابل توجه فعالان بازار قرار گرفتند تا در نهایت رشد تقریبا هزار و 800 واحدی شاخص رخ دهد.

آنچه می‌تواند تا حدودی نگرانی‌ها را درباره بازار افزایش دهد، مشارکت قابل توجه حقیقی‌ها است. طی روزهای گذشته خالص خرید اشخاص حقیقی نسبت به ماه‌های گذشته به شدت رشد کرده است. آنچه که در دو سال گذشته تجربه شد، نشانگر حساسیت و هیجان حقیقی‌ها در خرید و فروش است. در دوره رکود بازار سهام، هرگاه به بزنگاه‌های هسته‌ای نزدیک می‌شدیم، این حقیقی‌ها بودند که با خریدهای هیجانی خود باعث رشد قیمت‌ها و در نتیجه شاخص کل می‌شدند. با این استدلال که احتمالا پس از بزنگاه هسته‌ای قیمت‌ها رشد می‌کنند، حقیقی‌ها در دوره‌های نزدیک به تاریخ‌های مهم مذاکرات سهم خریداری می‌کردند و پس از اعلام خبر، همانطور که همه فعالان بازار به یاد دارند، قیمت‌ها رو به نزول می‌گذاشت. آن تجربه نشان داد که اغلب حقیقی‌ها بدون تحلیلی خاص وارد بازار می‌شوند و به‌صورت هیجانی قیمت‌ها را افزایش می‌دهند. بدتر از آن در زمان افت قیمت‌ها، حقیقی‌ها با هیجان باعث افت شدید قیمت‌ها می‌شدند. آمار معاملات نشان می‌دهد که در آن دوره‌های رکود و رونق نسبی، این حقیقی‌ها بودند که متحمل بیشترین زیان‌ها می‌شدند. اگرچه دوره فعلی وارد فاز جدیدی از فضای معاملات شده است، اما مشارکت شدید حقیقی‌ها در سمت تقاضا می‌تواند این نگرانی را تشدید کند که اگر به هر دلیلی انتظارات بازار در آینده نزدیک برآورده نشود، احتمالا باید شاهد هیجان فعلی، این‌بار در سمت عرضه باشیم. به عبارت دقیق‌تر، سهامدارانی که اکنون در نقش خریدار وارد بازار می‌شوند باید دیدگاه خود نسبت به سرمایه‌گذاری در سهام را بلندمدت بدانند زیرا نه تنها انتظارات مثبت به وجود آمده برای تحقق نیاز به زمان دارند (مسائلی مثل بهبود اقتصاد با رفع تحریم‌ها و همچنین کاهش غیردستوری نرخ سود بانکی)، بلکه سنگ محک مشخصی برای میزان اثرگذاری این انتظارات وجود ندارد.

شاخص در سودای اهداف بالاتر؟

با احتساب رشد روز گذشته که برای شاخص کل رقم خورد، دماسنج بازار به یک قدمی کانال 73 هزار واحدی رسید و در عدد 72 هزار و 912 واحد ایستاد تا از ابتدای سال بازدهی متوسط 8/ 16 درصدی را ثبت کرده باشد. شاخص کل هنوز نسبت به قله شاخص در اواخر سال 92، 18 درصد زیان نشان می‌دهد. رشد شدید شاخص در روز گذشته باعث شد اتفاقی مهم در روند شاخص کل رخ دهد. در واقع حالا شاخص کل بازار نه تنها در بالاترین سطح تجربه شده سال قرار دارد، بلکه مقاومت‌های مهم خود را با قدرت از میان برداشته است. رشد روز گذشته شاخص باعث شد کانال شکل گرفته بین 71 هزار و 400 واحد در سقف و 61 هزار واحد در کف به کلی شکسته شود. در روزهای گذشته شاخص کل مقاومت مهم 71 هزار و 400 واحدی را شکست و در ادامه اقدام به اصلاحی کوتاه‌مدت کرد. بنابراین برگشت شاخص به همین محدوده و سپس جهش 1800 واحد می‌تواند به منزله واقعه‌ای باشد که تحلیلگران تکنیکال از آن به‌عنوان بوسه خداحافظی یاد می‌کنند. در واقع شاید با برخورد شاخص به محدوده 71 هزار و 400 واحدی و برگشت شاخص از آن محدوده، دماسنج بازار برای مدتی با این محدوده‌ها خداحافظی کرده باشد. از لحاظ تکنیکال و با استفاده از ابزار سطوح اصلاحی فیبوناچی، چنانچه سطح 89 هزار و 500 واحد ابتدای روند نزولی و سطح 61 هزار واحد به‌عنوان پایان روند نزولی شاخص در نظر گرفته شود، در واقع سطح 72 هزار واحد به‌عنوان سطح اصلاحی 38 درصد نمایان می‌شود که می‌توانست برای شاخص مقاومت مهمی تلقی شود. اما طی معاملات روز گذشته این سطح مقاومتی از بین رفته و با این تحلیل هدف بعدی شاخص (شاید پس از یک اصلاح مجدد) رقمی در حدود 75 هزار و 300 واحد خواهد بود. این تحلیل تا زمانی می‌تواند پابرجا باشد که سطح 72 هزار واحد با نزول شاخص شکسته نشود. اما این همه ماجرا نیست، ابزارهای تکنیکال فرض را بر این می‌گذارند که هر اطلاعاتی که برای بازار اهمیت دارد در قیمت لحاظ شده‌اند. این در حالی است که به جرات می‌توان ادعا کرد این روزها شرایط آتی شرکت‌ها در پساتحریم چندان واضح نیست که بتواند اطلاعاتی را برای شکل‌گیری روندی خاص در شاخص کل تایید کند. در واقع به لحاظ بنیادین هنوز گزارش‌های شرکت‌ها توان رشد سودآوری را در سال آینده تصدیق نکرده بنابراین در حال حاضر و بدون نگاهی به آینده می‌توان گفت که شاخص کل دچار حباب شده است. اما این حباب می‌تواند بزرگ و بزرگ‌تر شود و اندازه آن به استنباط کلیت بازار از آینده بازار بستگی خواهد داشت. چنانچه سودآوری شرکت‌ها در سال آینده رشد محسوسی نکند، یا به هر دلیلی نرخ سود بانکی، به اندازه انتظار بازار کاهش نیابد، این حباب بالقوه، تبدیل به حبابی بالفعل شده و آنگاه است که هر چه این حباب بزرگ‌تر باشد، تبعات زیان‌بارتری را برای بازار سهام به همراه خواهد داشت. در آن دوره دیگر حمایت‌ها و مقاومت‌ها و دیگر ابزارهای تحلیل‌های تکنیکال رنگ خواهند باخت و دماسنج بازار احتمالا بدون توجه به سطوح معنادار خود سقوط خواهد کرد.

در بازار چه گذشت؟

بازار روز گذشته تقریبا بازاری سراسر سبز و رو به صعود بود. از میان 37 گروه صنعتی، 29 صنعت با رشد دست‌کم 15/ 0 درصدی و حداکثر 5 درصدی مواجه شدند. از این میان گروه استخراج نفت با تک سهم حفاری شمال با بیشترین رشد قیمت مواجه شد و تقریبا در قیمت 5 درصد بالاتر از سطح روز قبل خود ایستاد. پس از آن گروه‌های تامین آب، برق و گاز (با تک سهم مبین)، خدمات فنی و مهندسی، خودرو و ساخت قطعات و همچنین استخراج کانه‌های فلزی به ترتیب با رشد 96/ 4، 83/ 4، 45/ 4 و 8/ 3 درصدی شاخص، بیشترین بازدهی را برای سهامداران خود به ثبت رساندند. در طرف دیگر گروه‌های دباغی و پرداخت چرم، زراعت و قند و شکر نیز بیشترین افت سطح شاخص را تجربه کردند و هریک به ترتیب به اندازه 79/ 4، 19/ 3 و 11/ 3 درصد سهامداران خود را متضرر کردند. بیشترین ارزش معاملات به گروه‌های خودرویی، بانکی، محصولات شیمیایی و تامین آب و برق و گاز اختصاص یافت و این صنایع در مرکز توجهات قرار گرفتند.شاخص کل با رشد بیش از 5/ 2 درصدی به عدد 72 هزار و 913 واحدی رسید و شاخص کل هم وزن نیز با رشد 228 واحدی (معادل 2 درصد) در عدد 11 هزار و 612 واحد توقف کرد. گروه‌های محصولات شیمیایی، فلزات اساسی، بانک‌ها و موسسات اعتباری بیشترین اثر مثبت را برای شاخص به ارمغان آوردند و هر یک به ترتیب شاخص را 585، 185 و 156 واحد ارتقا دادند.