نتایج تحقیقات صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد صادرکنندگان نفت تا 5 سال آینده با افت قیمت نفت مواجه خواهند بود و این کاهش قیمت‌ها به‌طور میانگین 25/ 2 درصد از رشد اقتصادی صادر‌کنندگان نفت خواهد کاست. کاهش قیمت نفت همراه با کاهش قیمت بسیاری از کالاهای اساسی و مواد خام بوده است. براساس این پژوهش‌ها سه پادزهر سیاستی می‌تواند از کاهش رشد جلوگیری کند که موثرترین سیاست در این رابطه بازارهای مالی عمیق است. شواهد تجربی نشان می‌دهد نرخ ارز شناور و کاهش هزینه‌های دولت نیز می‌توانند موجب کاهش اثرات منفی این افت قیمت‌ها بر رشد اقتصادی شوند.

صندوق بین‌المللی پول
یافته‌های جدید صندوق بین‌المللی پول راهکارهای سیاستی مهمی برای مقابله با اثرات سقوط قیمت نفت و مواد خام نشان می‌دهد. در یک گزارش با عنوان «چشم‌انداز اقتصاد جهان» که تا کنون دو فصل از آن منتشر شده است، تحقیقات جامعی صورت گرفته و نتایج آن نشان می‌دهد صادرکنندگان نفت تا چند سال با افت قیمت نفت مواجه خواهند بود و احتمالا کاهش رشد اقتصادی در این کشورها بیشتر از دوره‌های قبلی خواهد بود که نشان می‌دهد کاهش قیمت بسیاری از کالاهای اساسی و مواد خام تقریبا یک درصد از نرخ رشد سالانه صادرکنندگان خواهد کاست. 

تحقیقات این نهاد بین‌المللی نشان می‌دهد قیمت کالاهای مختلف در طی 5 سال آینده همچنان پایین باقی خواهد ماند. همچنین در مورد صادرکنندگان انرژی، تخمین زده می‌شود به‌طور متوسط 25/ 2 درصد از رشد کشورهای صادرکننده نفت و انرژی کاسته شود که سه عامل: نرخ ارز انعطاف‌پذیر، کاهش سهم هزینه‌های دولت‌ها و به خصوص بازار مالی عمیق می‌تواند از اثرات کاهش قیمت بر رشد اقتصادی بکاهد. کشورهایی نظیر عربستان، روسیه و برزیل احتمالا شاهد تبعات «بسیار بزرگتری» از پایان یافتن دوره قیمت بالای کالاها به دلیل کاهش رشد اقتصادی چین و فزونی عرضه نفت خواهند بود.

سوال1: کاهش قیمت مواد خام به طور میانگین چقدر از رشد کشورهای صادر‌کننده این محصولات کم می‌کند؟
صندوق بین‌المللی پول: تجزیه و تحلیل‌های صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد که چشم‌انداز کاهش قیمت مواد خام تقریبا یک درصد از نرخ رشد سالانه صادرکنندگان خواهد کاست.

سوال 2: کاهش قیمت نفت به‌طور میانگین چقدر از رشد کشورهای صادرکننده نفت کم می‌کند؟
صندوق بین‌المللی پول: محاسبات انجام شده در مورد بازار انرژی نشان می‌دهد رشد صادرکنندگان نفت بیش از مواد خام کاهش می‌یابد و صادرکنندگان نفت به‌طور میانگین 25/ 2 درصد از رشد خود را از دست می‌دهند. نمودار یک این تفاوت را نشان می‌دهد.

سوال 3: این کاهش رشد در چه بازه زمانی ادامه خواهد یافت؟
صندوق بین‌المللی پول: این کاهش رشد در فاصله سال‌های 2017-2015 نسبت به دوره زمانی 2014-2012 است.

سوال4: آیا این کاهش قیمت در کالاها و انرژی یک پدیده دوره‌ای و گذرا است؟
صندوق بین‌المللی پول: خیر – این کاهش قیمت‌ها یک پدیده دوره‌ای نیست بلکه یک پدیده ساختاری است به طوری که سرمایه‌گذاری، تولید بالقوه، رشد و صادرات این مواد را کاهش می‌دهد.

سوال 5: کشورهای صادرکننده برای جبران کاهش رشد می‌توانند چه سیاست‌هایی اتخاذ کنند؟
صندوق بین‌المللی پول: کاهش در رشد بالقوه نشان می‌دهد که واکنش سیاستی باید فراتر از اقدامات طرف تقاضا و شامل اصلاحات ساختاری باشد.

سوال6: چه اقداماتی می‌تواند اثرات این شوک منفی برای صادرکنندگان را کاهش دهد؟
صندوق بین‌المللی پول: نرخ ارز انعطاف‌پذیر که در میان صادرکنندگان مواد اولیه در سال‌های اخیر رواج بسیاری یافته است بیش از هر سیاست دیگری می‌تواند به متعادل کردن تاثیر رکود قیمت مواد اولیه کمک کند. مقابله با این رکود با سیاست‌های مالی بسیار دشوار است زیرا بودجه کشورها کاهش می‌یابد. از سوی دیگر دولت‌ها باید در هزینه کردن صرفه‌جویی کنند و بازار مالی را عمیق‌تر کنند و با ایجاد بازار بدهی بتوانند قدرت مالی خود را افزایش دهند.

سوال 7: چه میزان از افت رشد صادرکنندگان پدیده‌ای دوره‌ای و گذرا است و چقدر از آن ساختاری و ماندگار است؟
صندوق بین‌المللی پول: ترکیبی از عوامل ادواری و ساختاری در حال حاضر عامل کاهش رشد کشورها شده‌اند. تجزیه و تحلیل تجربی صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد که کاهش قیمت مواد خام هم بر شکاف تولید و هم تولید بالقوه صادرکنندگان تاثیرگذار خواهد بود. به‌طور متوسط، حدود دوسوم از کاهش رشد صادرکنندگان را می‌توان دوره‌ای تلقی کرد و یک‌سوم باقی مانده منتسب به عوامل ساختاری است.

سوال8: عوامل ساختاری به چه شکلی موجب کاهش دائمی رشد صادرکنندگان می‌شود؟
صندوق بین‌المللی پول: کاهش سرمایه‌گذاری در بخش‌های اکتشاف و استخراج این محصولات موجب کاهش تولید بالقوه خواهد شد. این اثرات بلندمدت بوده و به سادگی از میان نمی‌رود.

سوال 9: شواهد تجربی در مورد کشورهایی که نرخ ارز انعطاف‌پذیر دارند در مقایسه با کشورهایی که نرخ ارز ثابت دارند چه می‌گوید؟
صندوق بین‌المللی پول: بر اساس مطالعات صندوق بین‌المللی پول کاهش رشد در کشورهای دارای نرخ ارز انعطاف‌پذیر حدود نصف کشورهای دارای نرخ ارز ثابت است. به طوری که کاهش رشد در کشورهای دارای نرخ ارز ثابت حدود 8/ 2 درصد و در کشورهای با نرخ ارز شناور 5/ 1 درصد است. بنابراین توصیه می‌شود در این شرایط کشورها سیاست نرخ ارز انعطاف‌پذیر را جایگزین کنند.

سوال 10: شواهد تجربی در مورد کشورهایی که نسبت تسهیلات به تولید ناخالص ملی در آنها بالاست در مقایسه با کشورهایی که نسبت تسهیلات به تولید کمی دارند چه می‌گوید؟
صندوق بین‌المللی پول: در کشورهایی بازار مالی عمیق دارند و نرخ تسهیلات به تولید کم است کاهش در رشد هفت برابر بیش از کشورهایی است که بازار مالی عمیق دارند و میزان تسهیلات به تولید بالاست. تحقیقات نشان می‌دهد کشورهای دسته اول به‌طور میانگین 7/ 3 درصد کاهش رشد دارند در حالی که در کشورهای دسته دوم فقط 5/ 0 درصد رشدشان کاسته شده است. این شواهد نشان می‌دهد که بازارهای مالی عمیق تا چه اندازه در خنثی کردن اثر منفی این شوک‌ها موثر هستند. نمودار (2) این تفاوت را نشان می‌دهد.