پس از گذشت بیش از یک ماه، بازهم حال و هوای پایتخت به روزهای قبل از شیوع ویروس کرونا بازگشت. البته فعالیت واحدهای صنفی کم‌خطر از ۲۳ فروردین در سایر استان‌ها آغاز شده است؛ ولی همان‌طور که دولت اعلام کرده بود از ۳۰ فروردین مشاغل کم‌خطر تهرانی هم کار خود را از سر گرفتند و همین امر موجب شد که تردد در خیابان‌های تهران افزایش یابد. هرچند اکثر افراد ماسک به‌صورت و دستکش به‌دست، راهی محل کار خود می‌شدند. این درحالی است که همچنان مشاغل پرخطر از آغاز فعالیت جا مانده‌اند. اما متولیان اصناف کشور اعلام کرده‌اند که تکلیف این دسته از کسب‌وکارها هم تا پایان هفته جاری مشخص خواهد شد. البته درخواست اصناف از شهروندان این است که برای اینکه امکان فعالیت مشاغل پرخطر نیز فراهم شود، مردم برای کارهای غیرضروری به واحدهای صنفی مراجعه نکنند. آنها عنوان می‌کنند که در صورت رعایت فاصله‌گذاری هوشمند امکان بازگشایی همه واحدهای صنفی با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی وجود دارد. با این وجود، به‌نظر می‌رسد صاحبان صنوف و کسب‌وکار، کمک‌های دولت را برای جبران آسیب ناشی از کرونا کافی نمی‌دانند و به‌دنبال بازگشایی زودتر واحدهای صنفی و تولیدی هستند.
البته فعالان اقتصادی نیز از تصمیم‌گیری‌های دولت سردرگم شده‌اند؛ به‌گونه‌ای‌که رئیس اتاق بازرگانی ایران بار دیگر دست به قلم شد و به حسن روحانی، رئیس‌جمهوری کشور نامه نوشت. غلامحسین شافعی با ارسال این نامه اعلام کرد که دستورالعمل‌های ستاد ملی کرونا برای بازگشایی کسب‌وکارها و آغاز فعالیت‌های اقتصادی، تولیدکنندگان را با سرگردانی مواجه کرد. او درخواست کرده است که نمایندگانی از اتاق‌های بازرگانی ایران و شهرستان‌ها در ستاد ملی و ستادهای استانی مبارزه با کرونا حضور یابند.
در عین حال، روز گذشته رئیس‌جمهوری نیز در جلسه ستاد کشوری مبارزه با کرونا، گفت: «وزارت بهداشت و دستگاه‌های مرتبط شرایط مدنظر برای آغاز فعالیت کسب‌وکارهای با ریسک متوسط را برای تصویب به ستاد ملی مقابله با کرونا ارائه کنند.» البته کسب‌وکارهای با ریسک متوسط هم عبارت جدیدی بود که درخصوص آنها اطلاعات چندانی در دسترس نیست. پیش از این کسب‌وکارها به سه گروه «ضروری»، «کم‌ریسک یا کم‌خطر» و «پرریسک یا پرخطر» تقسیم می‌شد. کسب‌وکارهای ضروری آن دسته از کسب‌وکارهایی بودند که نیازهای ضروری و اساسی جامعه را برطرف می‌کردند. این دسته از کسب‌وکارها ملزم به تعطیلی نشدند. کسب‌وکارهای کم‌ریسک نیز از روز گذشته بعد از گذشت بیش از یک ماه تعطیلی، کار خود را آغاز کردند. اما بازار تهران و پاساژها شامل این بازگشایی نبوده و تا اطلاع‌ثانوی همچنان تعطیل هستند. براساس اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، فعالیت‌های پرخطر برای شیوع کرونا درحوزه اصناف شامل آرایشگاه‌های مردانه و زنانه، رستوران‌ها، تالار پذیرایی و سالن مراسم، مراکز بازی، تفریحی، گیم‌نت، قهوه‌خانه‌ها، چایخانه‌ها و تریا، اماکن اقامتی، هتل‌ها، استخر، سونا و ماساژ و باشگاه‌های بدنسازی و ورزشی، سینماها، جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های هنری و فرهنگی می‌شوند.
سوت آغاز فعالیت کم‌خطرها
براساس اطلاعیه ستاد مبارزه با کرونا، اصناف به اصطلاح «غیر پرخطر» از روز گذشته فعالیت‌شان را با حفظ پروتکل‌های بهداشتی و البته دریافت تاییدیه از وزارت بهداشت در پایتخت از سر گرفتند. قاسم نوده‌فراهانی، رئیس اتاق اصناف تهران در این زمینه به «ایرنا» می‌گوید: براساس تاریخ مشخص شده، از ۳۰ فروردین فعالیت اصناف در تهران آغاز شده است. وی تاکید کرد که بازار تهران و پاساژها شامل این اطلاعیه نبوده و تا اطلاع ثانوی همچنان تعطیل هستند. او پیش از این نیز اعلام کرده بود که واحدهای صنفی تا پنجم اردیبهشت ماه زمان دارند تا تاییدیه وزارت بهداشت را برای بازگشایی کسب‌وکار خود دریافت کنند، در غیر این صورت متخلف شناخته می‌شوند. آنها برای ثبت‌نام در طرح فاصله‌گذاری هوشمند باید به سامانه salamat.gov.ir مراجعه کنند. علاوه بر این، نماینده وزیر صنعت نیز گفته بود که واحدهای صنفی در صورت رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی، علاوه بر پرداخت جریمه، پلمب می‌شوند.
اگرچه اغلب صنوف اقدام به بازگشایی فروشگاه‌ها و مغازه‌های خود کرده‌اند، اما هنوز کسب‌وکارهای پرریسک یا پرخطر بلاتکلیف هستند و زمان دقیقی برای بازگشایی آنها اعلام نشده است. البته سعید ممبینی، رئیس اتاق اصناف ایران در گفت‌وگو با خبرگزاری «تسنیم» گفته است که تا پایان هفته جاری تکلیف این دست مشاغل نیز مشخص خواهد شد.
او درخصوص تعداد مشاغلی که در سامانه سلامت وزارت بهداشت در استان تهران ثبت‌نام کرده‌اند، اظهار کرد: با توجه به اینکه ثبت‌نام تا پایان هفته جاری به درخواست اتاق اصناف ایران تمدید شد، همچنین هنوز اتاق اصناف به سامانه وزارت بهداشت متصل نشده تا بتواند به این آمار مستقیم دسترسی داشته باشد، بنابراین هنوز آمار تفکیکی از استان تهران در دست نداریم. رئیس اتاق اصناف ایران درخصوص تصمیم‌گیری برای بازگشایی سایر مشاغل نیز گفت: تا پایان هفته جاری، وزارت بهداشت با ارزیابی وضعیت بهداشت و روند شیوع بیماری با توجه به بازگشایی مشاغل در کمیته امنیتی، انتظامی و اجتماعی نظر خود را درخصوص باز شدن سایر مشاغل به ستاد ملی کرونا ارائه و آنها در این‌خصوص تصمیم‌گیری می‌کنند. ممبینی با اشاره به تعویق تقدیم اظهارنامه ارزش افزوده مشاغل تا پایان اردیبهشت ماه نیز عنوان کرد: همه تصمیمات مشوق‌دار و کمک‌هایی که تصویب شده، تنها برای مشاغلی که به اجبار در این دو ماه تعطیل بودند، نیست و با پیگیری اتاق اصناف ایران، قرار است همه فعالان صنفی که مستقیم یا غیرمستقیم تحت‌تاثیر کرونا قرار گرفته‌اند، مشمول همه بخشودگی‌ها از جمله تخفیف‌های مالیاتی، تعویق اظهارنامه‌های مالیات ارزش‌افزوده، تعویق تعهدات تامین‌اجتماعی و… باشند. او با تاکید بر اینکه هنوز تصمیمی برای بازگشایی مراکز تجاری و پاساژها گرفته نشده و در لیست مشاغل پرخطر نیز تغییری ایجاد نشده است، تصریح کرد: هر تغییری در وضعیت بازگشایی مشاغل پرخطر منوط به تصمیم ستاد ملی کرونا و اطلاع‌رسانی از طریق اتاق اصناف ایران است.
نامه‌نگاری با رئیس‌جمهور
در عین حال سرگردانی فعالان اقتصادی از تصمیمات ستاد مبارزه با کرونا موجب شد تا رئیس اتاق بازرگانی ایران به رئیس‌جمهور نامه بنویسد. غلامحسین شافعی، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، با ارسال نامه‌ای به حسن روحانی، رئیس‌جمهور اعلام کرد که دستورالعمل‌های ستاد ملی کرونا برای بازگشایی کسب‌وکارها و آغاز فعالیت‌های اقتصادی، تولیدکنندگان را با سرگردانی مواجه کرد. در این نامه که ۲۷ فروردین ماه به ریاست جمهوری ارسال شده، آمده است: «شیوع ویروس کرونا علاوه بر صدمات جانی، اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار داده و اثرات آن بر کسب‌وکارها، نگرانی‌های جدی را به‌وجود آورده است. در این راستا براساس تصمیم ستاد ملی مبارزه با کرونا مقرر شد تحت شرایطی خاص و براساس دستورالعمل‌ها، بازگشایی بخشی از فعالیت‌های اقتصادی انجام شود. تدوین دستورالعمل‌ها برای فعالان و بنگاه‌های اقتصادی بدون استفاده از نظرات تشکل‌های بخش‌خصوصی مشکلات جدید ایجاد و در بعضی از موارد اجرای آنها را با مشکل روبه‌رو کرده است؛ به‌طوری‌که درحال‌حاضر، صاحبان بعضی از مشاغل و بنگاه‌های اقتصادی را با سرگردانی مواجه کرده است. خواهشمند است دستور فرمایید حضور نمایندگان اتاق ایران و شهرستان‌ها در ستاد ملی و ستادهای استانی و استفاده از نظرات تخصصی ایشان در بخش مربوط به محیط‌های کسب‌وکار مورد توجه قرار گرفته تا بتوانیم علاوه بر تعادل و همسان‌سازی نظرات بهداشتی با محیط‌های کسب‌وکار، اجرای اهداف تعیین شده را به نحو مطلوب‌تری فراهم کنیم.»
«برای کارهای غیرضروری به واحدهای صنفی مراجعه نکنید»؛ این درخواست اصناف از شهروندان تهرانی است. نایب‌رئیس اتاق اصناف تهران ضمن اعلام این درخواست، عنوان کرد: چنانچه این امر رعایت شود، امکان بازگشایی همه واحدهای صنفی با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی وجود دارد. ابراهیم درستی در گفت‌وگو با «ایسنا» با بیان اینکه زمان دقیق بازگشایی پاساژها هنوز مشخص نیست، تصریح کرد: از نظر ما برخی مشاغل پرخطر مانند رستوران‌ها و تالارها می‌توانند با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی غذای بیرون‌بر عرضه کنند. وی افزود: برخی واحدهای صنفی هم می‌توانند برای رعایت مسائل بهداشتی و اشتغال، کارمندان خود را به‌صورت شیفتی دربیاورند و مشتریان را با برنامه‌ریزی وارد واحد کنند. برای مثال آرایشگران به ویژه آرایشگران مردانه می‌توانند صندلی‌های خود را با فاصله و رعایت مسائل بهداشتی مرتب کرده و شرایط آغاز فعالیت خود را فراهم کنند. نماینده وزیر صنعت، معدن و تجارت (صمت) در اتاق اصناف تهران درباره پاساژهای مسقف نیز گفت: اگر شهروندان برای کارهای غیرضرور به واحدهای صنفی و پاساژها مراجعه نکنند، امکان بازگشایی همه واحدهای صنفی با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی وجود دارد. وی تاکید کرد که شهروندان باید از اجتماعات چند نفره، حضور در پارک‌ها و حضور غیرضرور در محیط کار و واحدهای صنفی خودداری کنند.
