بازار سهام در پی ریزش‌های سنگینی که میانه هفته با آنها مواجه شد، روز گذشته روند معکوسی را رقم زد. در شرایطی که شاخص کل سهام به دنبال تشدید نگرانی‌های اقتصادی و غیراقتصادی طی روزهای میانی هفته نزدیک به ۱۶ هزار واحد فرو ریخت، ظهور بارقه‌های امید به دنبال سخنان رئیس‌جمهور و کاهش احساس خطر از سوی افت قیمت‌های جهانی، پایان مطلوبی را برای معاملات این هفته رقم زد. دیروز با بازگشت آرامش و توجه بیشتر معامله‌گران به زمینه‌های بنیادی سهام، شاخص کل افزایش بیش از سه پله‌ای را تجربه کرد و بار دیگر به کانال ۲۱۱ هزار واحد راه یافت. اولین نشانه‌های اصلاح بازار سهام در معاملات روز یکشنبه ظاهر شد که شاخص کل عقبگرد محدودی را به نمایش گذاشت. با توجه به هفت جهش پی‌در‌‌پی شاخص کل و بازدهی بیش از ۷/ ۱۰ درصدی آن طی روزهای قبل، شناسایی سود از سوی سهامداران و عقبگرد قیمت‌ها عاملی طبیعی و قابل پیش‌بینی می‌نمود. در چنین شرایطی، ظهور ریسک‌هایی سیستماتیک شدت بیشتری به این روند اصلاحی بخشید و منجر به ریزش سنگین شاخصسهام در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه شد. دماسنج اصلی سهام در این دو روز با هجوم فروشندگان سراسیمه بیش از ۶/ ۷ درصد سقوط کرد و سنگین‌ترین و پردامنه‌ترین افت قیمت‌ها طی هفت ماه اخیر تجربه کرد.
افزون بر استعداد بازار سهام برای اصلاح مرسوم پس از صعود پیوسته، نگرانی سهامداران به دنبال تشدید تنش‌های سیاسی در منطقه به همراه بالا گرفتن مناقشات تجاری بین دو اقتصاد بزرگ دنیا یعنی چین و آمریکا و ریزش قیمت‌های جهانی هیجان بیشتری را میان معامله‌گران برانگیخت و به جز تشکیل صف‌های طولانی فروش نتیجه دیگری در پی نداشت. در این میان، محدودیت‌های ساختاری بستر معاملات در قالب محدودیت‌های دامنه نوسان قیمت‌ها به سرخ‌پوشی فراگیر سهام دامن زد. در موقعیتی که نگرانی از محل تشدید جنگ تجاری و ریزش قیمت‌های جهانی در پی آن و همچنین افزایش تنش‌های سیاسی، سهم بالایی در بروز رفتارهای هیجانی در بین معامله‌گران داشت، بازار شاهد خروج هراسان پول‌های تازه‌واردی بود که به نحو مضاعفی سطوح قیمت‌ها را تحت فشار قرار داد.
با وجود آنکه، احتمال کاهش بهای جهانی کامودیتی‌ها همچنان دور از ذهن نیست، با آغاز معاملات روز گذشته و بررسی دقیق‌تر وضعیت بازارهای جهانی این امر نیز مورد توجه قرار گرفت که شاید ریزش سنگین‌تری در انتظار کالاهای جهانی نباشد. از سویی، سخنان رئیس‌جمهور درباره تنش‌های سیاسی پیش آمده نیز معاملات سهام آخرین روز هفته را تحت‌تاثیر قرار داد. علاوه بر اظهارات حسن روحانی که به‌نظر می‌رسد در فروکش هیجان معامله‌گران بورسی موثر واقع شد، خبر توافق ایران و اتحادیه اروپا مبنی بر خرید آزادانه نفت ایران از طریق سامانه اینس‌تکس در بین فعالان سهام دست‌به‌دست شد. از طرفی، خروج بخشی از فروشندگان نگران طی دو روز میانی هفته نیز در بازگشت تعادل به معاملات سهام نمایان شد و همزمان وجوه بنیادی در قالب رونق بورس کالا نیز طیفی از سهم‌های مرتبط را حمایت کرد.
آرامش سهام پس از تب عرضه
با توجه به سیگنال‌های مثبتی که از سخنان رئیس‌جمهوری برداشت شد، رفتار هیجانی معامله‌گران نیز فروکش کرد و سهامداران در مقایسه با دو روز ماقبل از خروج از جریان معاملات سهام صرف‌نظر کردند. با بازگشت نسبی آرامش به فضای عمومی سهام، شاخص کل سهام رشد بیش از سه هزار واحدی را تجربه کرد و بر سطح ۲۱۱ هزار و ۳۴۴ واحدی ایستاد. در رشد ۵/ ۱ درصدی شاخص کل طی آخرین روز هفته جاری، فولاد مبارکه اصفهان بیشترین سهم را داشت و به همراه ملی مس ایران، افزون بر ۶۵۴ واحد به ارتفاع شاخص کل افزود. به‌طور کلی نیز نمادهای فلزی بیشترین اثر فزاینده را بر نماگر اصلی بازار داشتند. سقف‌شکنی‌های بهای محصولات فولادی طی جلسه معاملاتی روز سه‌شنبه بورس کالا، آثار مثبت خود را بر معاملات دیروز سهام مربوطه در بورس تهران منعکس کرد که به حمایت قابل‌توجه این دست از سهام از شاخص کل منجر شد.
از سویی شاخص کل هم‌وزن در برآیند نوساناتی که طی روز گذشته با آنها مواجه شد، حدود ۲/ ۰ درصد افزایش یافت که چندین برابر کمتر از رشد نماگر اصلی بازار بود. از واگرایی این دو نماگر می‌توان نتیجه گرفت مادامی که سهامداران تمایل بیشتری نسبت به سهام کالایی و بزرگ داشتند و در نقطه مقابل، سهام بنگاه‌های کوچک‌تر بازار هم ضمن پابرجایی فشار فروش از تقاضای چندان موثری برخوردار نشدند. در این بین، تب عرضه در نمادهای خودرویی در مقایسه با دیگر سهام به قوت خود باقی ماند. به‌رغم جمع‌آوری صف فروش نمادهای این صنعت در ساعات پایانی معاملات، سهمی نظیر «خزامیا» به‌عنوان نماد با بیشترین عرضه شناخته شد. وضعیت نامطلوب شرکت‌های خودروساز از منظر سودآوری، مهم‌ترین عاملی بود که با وجود بهبود تقاضا در کل بازار، شاهد حفظ فشار فروش در این دسته از سهم‌ها بودیم.
تداوم حضور فعالان عمده در جبهه خرید
روز گذشته، بازار شاهد تداوم خرید قدرتمند سهامداران عمده بود. دیروز بیش از ۷۵ میلیون سهم به ارزش یک میلیارد و ۱۵۹ میلیون تومان در مسیر پرتفوی حقیقی به حقوقی جابه‌جا شد. بیشترین خالص خرید توسط سهامداران عمده در نمادهای خودرویی بازار به میزان ۲۰ میلیارد تومان ثبت شد. پس از آن نیز ۱۷ گروه دیگر مورد توجه معامله‌گران حقوقی بازار قرار گرفتند. در این راستا در گروه سیمان ۷ میلیارد تومان از سبد سهام بازیگران حقیقی به پرتفوی سهامداران عمده بازار افزوده شد. در نمادهای زیرمجموعه گروه کانه فلزی نیز شاهد جابه‌جایی ۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بودیم. در صدر خرید معامله‌گران عمده، تمایل به جمع‌آوری سهام ایران خودرو قرار داشت. به این ترتیب خالص خرید این معامله‌گران در نماد «خودرو» به ۲۸میلیون سهم به ارزش ۱۲ میلیارد تومان رقم خورد. نماد معاملاتی «خزامیا» نیز در این روز شاهد جابه‌جایی حدود ۴۲ میلیون و ۷۰۰ هزار سهم به ارزش بیش از ۵ میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بود. نماد معاملاتی پتروشیمی شازند نیز از دیگر نمادهای دیروزبورس تهران بود که مورد اقبال معامله‌گران عمده بازار قرار گرفت. دیروز حدود ۵ میلیون سهم «وتجارت» به ارزش ۳ میلیارد و ۷۵۱ میلیون تومان به پرتفوی حقوقی‌ها افزوده شد. در آن سوی بازار اما ۱۷ صنعتبورسی همچون مواد غذایی، فنی مهندسی و محصولات پتروشیمی مورد توجه سهامداران عمده قرار گرفتند. در این راستا ۱۳ میلیارد تومان از سهام زیرمجموعه گروه مواد غذایی در مسیر حقوقی به حقیقی جابه‌جا شد. این روند در سهام صنعت فنی مهندسی با جابه‌جایی حدود ۱۳ میلیارد تومان ادامه یافت. خالص تغییر مالکیت گروه محصولات پتروشیمی نیز در این روز به میزان ۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان به سمت بازیگران خرد بود. در میان شرکت‌های بورسی نیز نماد معاملاتی گلوکوزان در صدر خرید معامله‌گران خرد بازار قرار داشت. به‌طوری که خالص خرید این گروه از معامله‌گران در «غگل» حدود ۷ میلیون سهم به ارزش ۱۴ میلیارد تومان بود. نماد معاملاتی گروه مپنا نیز از دیگر نمادهای مورد توجه حقیقی‌ها طی معاملات روز چهارشنبه بود. در این نماد دیروز حدود ۲۰ میلیون سهم به ارزش تقریبی ۱۲ میلیارد تومان در مسیر حقوقی به حقیقی جابه‌جا شد. در عین حال حدود ۱۲ میلیون سهم «شیران» به ارزش ۹ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان از پرتفوی معامله‌گران عمده به سبد سهام بازیگران خرد بازار افزوده شد.
