ایجاد فروشگاه‌های بزرگ در حالی است که هم اکنون صنوف کشور علاوه بر پراکندگی به شکل سنتی اداره می‌شوند و دولت باید راهکاری برای تجمیع صنوف در دستور کار خود قرار دهد. برنامه‌هایی که در صورت اجرایی شدن آن شاهد عبور این بخش از سنت به مدرنیته خواهیم بود؛ اتفاقی که سال‌ها پیش باید رخ می‌داد تا به این طریق دست واسطه‌ها در بین صنوف کوچک کوتاه شود.

طی سال‌های اخیر و به دلیل حضور واسطه‌ها میان تولیدکنندگان و صنوف کوچک و دست به دست شدن کالا میان واسطه‌ها، در برخی موارد شاهد رشد چندبرابری قیمت کالا بودیم؛ اتفاقی که فعالان صنعتی معتقدند در صورت تجمیع، صنوف کوچک از بین خواهد رفت. کارشناسان معتقدند برای روان‌تر کردن نظام توزیع و بهبود کیفیت و بازرسی و راحتی مصرف‌کننده باید به توسعه فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره‌ای پرداخت. در حال حاضر سهم فروشگاه‌های زنجیره‌ای از نظام توزیع کالا در ایران پنج درصد است. این در حالی است که فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره‌ای در کشورهای پیشرفته 60 تا 80 درصد از نظام توزیع را برعهده دارند. در این میان، رئیس اتاق اصناف ضمن تایید زنجیره‌ای کردن نظام توزیع معتقد است: در بخش تولید باید تقویت واحدهای کوچک و متوسط در دستور کار قرار گیرد؛ واحدهای که طی سال‌های اخیر مورد بی‌مهری قرار گرفته‌اند. طی سال‌های اخیر تقویت و تامین منابع مورد نیاز صنایع بالادستی همواره در دستور کار مسوولان قرار داشته و در این بین به صنایع کوچک و متوسط کمتر توجه شده است. روندی که به گفته کارشناسان افت تولید این بخش را به همراه داشته و حال با عبور از دوران تحریم باید تقویت این بخش را در دستور کار قرار داد تا به واسطه این واحدها بتوانیم مشکل بیکاری کشور را برطرف کنیم. در خصوص وضعیت اصناف و تولید در دوران پساتحریم گفت‌وگویی با علی فاضلی، رئیس اتاق اصناف ایران داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

با توجه به نزدیک شدن زمان لغو تحریم‌ها، بیشتر نگاه‌ها به سمت بخش تولید است. با توجه به این شرایط به نظر شما اولین گشایشی که با لغو تحریم‌ها در بخش تولید به وجود خواهد آمد، چیست؟

اولین گشایش در رونق کسب‌وکار صورت خواهد گرفت، اگر این رونق صورت بگیرد در تمام حوزه‌ها به‌خصوص حوزه صنعت شاهد گشایش خواهیم بود. بخش صنعت ما مشکلات خاص خودش را دارد، متاسفانه بخش صنعت ایران مشکلات بسیاری را در سال‌های اخیر تحمل کرده است. به طور حتم با وضعیتی که امروز در آن قرار داریم، بخش صنعت کارآیی لازم را نخواهد داشت و در مجموعه کشور به نظر من حرف چندانی برای گفتن نخواهیم داشت.

با این شرایط با لغو تحریم‌ها در کدام بخش شاهد رشد خواهیم بود؟

نگاه من به صنایع پایین دستی بیشتر از صنایع بالادستی است و این بخش در دوران پساتحریم رشد بیشتری را تجربه خواهد کرد، در اصل این اتفاقی است که باید رخ بدهد. در صورتی که ما صنایع کوچک و متوسط را تقویت کنیم، اولین اتفاقی که رخ خواهد داد کمک به تولید ملی خواهد بود و از سوی دیگر شاهد رشد اشتغال در کشور خواهیم بود. در بحث اشتغال تکیه‌گاه ما باید بنگاه‌های کوچک و متوسط باشد. صنایع بزرگ نشان داده اند که قابلیت جذب نیروی کار بیشتر را ندارند و تا به امروز نیز حمایت از این صنایع به منظور جلوگیری از تعطیلی آنها صورت گرفته است. با این شرایط امیدوارم که در دوران پساتحریم آنچه شاهد تحقق آن خواهیم بود، رشد بنگاه‌های کوچک و متوسط باشد.

برای کمک به بخش تولید چه اقداماتی باید صورت گیرد؟

بخش تولید نیازمند تقویت مالی است که لازمه این امر نیز در ابتدا تقویت نظام پولی و مالی کشور است.

بخش توزیع بخش جدا نشدنی تولید است. برای این بخش باید چه اقداماتی صورت داد؟

در این بخش باید حرکت به سمت ایجاد فروشگاه‌های بزرگ و علمی‌تر کردن مارکتینگ (بازاریابی) که متاسفانه در بخش اصناف بسیار مغفول مانده را در دستور کار قرار دهیم. در این بخش، متاسفانه نتوانسته‌ایم به درستی فعالیت کنیم، این از جمله اهدافی است که برای بخش توزیع در دوران پساتحریم باید پیگیری کنیم.

برای تحقق این اهداف باید چه اقداماتی صورت بگیرد؟

ما به عنوان بنگاه‌های کوچک به‌خصوص در بخش توزیع که نظام بازرگانی داخلی کشور را به عهده داریم، به طور یقین باید به سمت تجمیع و نظام یافتگی حرکت کنیم. اینکه بخواهیم از یکسو هر سال بنگاه‌های کوچک توزیعی را افزایش دهیم و از سوی دیگر نسبت به تقویت و افزایش بنگاه‌های واسطه‌گری غیرمفید در اقتصاد کشور کمک کنیم را باید از دستور کار خارج کرد. این فرآیند هم اکنون در حال طی شدن است و تعاملی که میان وزارت صنعت،معدن و تجارت و اصناف باید ایجاد شود، در حال شکل‌گیری است.

چه زمانی این برنامه ریزی با وزارت صنعت، معدن و تجارت به نتیجه خواهد رسید؟

فکر کنم تا پایان سال جاری شاهد تدوین یک برنامه مدون در این بخش باشیم.

چه مواردی در دستور کار قرار خواهد گرفت؟

ایجاد فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره‌ای در دستور کار قرار دارد، ولی این موضوع دال بر این نیست که واحدهای کوچک ما در نظام توزیع تقویت، سیستماتیک و مجهز نشوند یا از بین بروند، بلکه واحدهای کوچک باید تقویت شوند و سیستم لازم را باید در اختیار این واحدها قرار داد.

با این شرایط برای به روزرسانی واحدهای کوچک توزیعی چه اقداماتی صورت خواهد گرفت؟

آموزش واحدهای کوچک توزیعی و تجهیز این واحدها به دستگاه‌های مدرن و به روز در دستور کار قرار دارد.

یکی از مواردی که در خصوص واحدهای صنفی کوچک مطرح می‌شود دست به دست شدن کالا در میان این واحدها و در نتیجه افزایش قیمت کالا است، این موضوع تا چه میزان صحت دارد و از سوی دیگر با انجام اقدامات ذکر شده تا چه میزان مشکلات نظام صنفی کشور برطرف خواهد شد؟

چالش‌هایی در این بخش وجود دارد. به طور مثال، این واحدها به دلیل اینکه به سیستم روز مجهز نیستند در نظام مالیاتی کشور شفاف عمل نمی‌کنند و این موضوع اصلا قابل قبول نیست. اما این نکته را در خصوص این بنگاه‌ها متذکر می‌شوم که این واحدها بدون اینکه کوچک‌ترین بار مالی بر دولت، نظام و سیستم اقتصادی کشور تحمیل کنند ایجاد شغل و ثروت می‌کنند، به همین دلیل باید حرمت این واحدها حفظ شود. واحدهای کوچک توزیعی سنتی هستند؛ اما نمی‌توان حضور آنها را انکار کرد پس باید به سمت علمی کردن فرآیند کار این واحدها حرکت کرد.

با توجه به آغاز فرآیند لغو تحریم‌ها در بخش صنفی کشور باید چه تغییراتی صورت داد؟

گروه‌های کوچک صنفی کشور نیز این موضوع را می‌دانند که در دوران پساتحریم، علاوه بر سرمایه‌های داخلی، سرمایه‌های بزرگ خارجی وارد کشور خواهد شد و به این طریق فروشگاه‌های بزرگ و مجهز در کشور بسط و گسترش خواهد یافت. با این شرایط این واحدها باید به سمت تجمیع و یکی شدن حرکت کنند. سرمایه‌های کوچک ادغام شوند و به طور یقین اگر به این سمت حرکت نکنند در نظام صنفی آینده کشور جایگاهی نخواهند داشت.

برای تجمیع واحدهای کوچک صنفی چه اقدامی صورت گرفته است؟

طرحی را دولت در این خصوص مطرح کرده است. ما نیز رد نمی‌کنیم که باید به سمت چابک‌سازی و کوچک‌سازی حرکت کنیم. همچنین قبول دارم که وجود 8300 اتحادیه در کشور بسیار زیاد است و امکان محدود کردن آنها وجود دارد. اما باید کارشناسی صورت گیرد و در صورتی که بدون کار کارشناسی این برنامه را پیش ببریم به طور یقین موفق نخواهیم بود. به همین دلیل نیز مرکز اصناف به دولت کمک خواهد کرد تا به سمت چابک‌سازی صنوف حرکت کنیم.

این اقدامات چه زمانی به نتیجه خواهد رسید؟

به طور یقین تا تیر ماه سال آینده شاهد این سازمان‌یافتگی خواهیم بود.