صدور ویزای الکترونیک، برگزاری کنوانسیون جهانی راهنمایان گردشگری، برگزاری دو همایش بین‌المللی سرمایه‌گذاری در هتلداری و گردشگری، از سرگیری پروازهای ۳ ایرلاین اروپایی ایرفرانس و بریتیش و KLM، تغییر رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، تسهیل روادید با چند کشور از جمله روسیه و آذربایجان و ارمنستان، قرار گرفتن نام ایران در لیست مقاصد پیشنهادی ۲۰۱۷ نشریه بلومبرگ، اضافه شدن ایرباس به ناوگان هوایی ایران، امضای تفاهم‌نامه گردشگری با ترکیه و چین و ثبت جهانی بیابان لوت و قنات‌های ایران ۱۰ رویداد مهمی بودند که در سال ۹۵ در گردشگری ایران به‌وقوع پیوستند.

ویزای الکترونیک

صدور ویزای الکترونیک در فرودگاه‌ها برای تسهیل ورود گردشگران ۱۹۰ کشور جهان، یکی از وعده‌هایی بود که در سال ۹۵ محقق شد. باتوجه به مصوبه هیات وزیران، دفاتر گذرنامه و روادید وزارت امورخارجه در فرودگاه‌های امام‌خمینی‌(ره)، مهرآباد، مشهد، شیراز، تبریز، ارومیه و بندرعباس به دارندگان گذرنامه‌های عادی معتبر ۱۹۰ کشور، ویزای الکترونیک گردشگری ارائه می‌شود. همچنین در مرداد ماه سال جاری، معاون امور کنسولی وزارت امور خارجه اعلام کرده بود مرحله آزمایشی صدور الکترونیک از مبدا آغاز شده و فعلا در اختیار یکی از آژانس‌های مسافرتی است. پیش از این، یکی از چالش‌های عمده ورود گردشگران خارجی به کشور دشوار بودن فرآیند دریافت ویزا بود.

کنوانسیون جهانی راهنمایان گردشگری

بزرگ‌ترین گردهمایی دو سالانه راهنمایان گردشگری سراسر دنیا، امسال و در آغاز سال ۲۰۱۷ میلادی در تهران برگزار شد و بیش از ۳۰۰ راهنمای بین‌المللی از جاذبه‌های گردشگری تهران، یزد، اصفهان، شیراز، همدان، زنجان و قزوین دیدن کردند. کنوانسیونی که با شعار «ایران، مردمانی مهربان با آغوشی باز/ فرهنگی کهن، پررمز و راز» و با تلاش دوساله ۴۰۰ نفر از راهنمایان گردشگری کشورمان در قالب کانون انجمن‌های صنفی راهنمایان سراسر کشور شکل گرفت، سعی کرد علاوه بر معرفی مقاصد متنوع سفر در ایران، از راهنمایان بین‌المللی سفیرانی برای گردشگری ایران بسازد. در این گردهمایی همچنین، دبیر ایران این کنوانسیون به هیات‌مدیره فدراسیون جهانی راهنمایان راه یافت.

دو همایش سرمایه‌گذاری

۱۱و۱۲ مهرماه، تهران میزبان نمایندگانی از ۱۷برند معتبر هتلداری جهان بود که آمده بودند پاسخ برخی ابهامات خود را پیرامون سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری ایران به‌ویژه صنعت هتلداری دریافت کنند. رئیس سازمان گردشگری، وزیر راه و شهرسازی، رئیس بانک مرکزی، رئیس سازمان سرمایه‌گذاری خارجی و معاون وزیر کار و تعاون در این نشست با توضیحات خود، سعی کردند به سرمایه‌گذاران خارجی برای ورود به بازار گردشگری ایران اطمینان خاطر بدهند.

حرکت به سوی آزادسازی نرخ هتل‌ها و ایجاد سازوکار عملی آن، تلاش بانک مرکزی برای ممکن ساختن استفاده از کارت‌های اعتباری خارجی در ایران، درنظر گرفتن راهکارهایی برای نقل‌و‌انتقالات مالی سرمایه‌گذاران خارجی، نحوه فروش زمین برای احداث هتل در کشور به خارجی‌ها و… بخشی از نکاتی بود که مسوولان دولتی در پاسخ به ابهامات مطرح کردند. حضور معاون اول رئیس‌جمهوری نیز در آن همایش، تلاشی در راستای متقاعد کردن سرمایه‌گذاران خارجی درباره اهمیت گردشگری برای دولت ایران بود؛ گرچه نتایج قطعی این همایش همچنان مبهم است و بسیاری معتقدند این همایش نتوانست به جذب هرچه بیشتر سرمایه‌گذاران خارجی بینجامد.۱۹-۱۸ بهمن ماه نیز، پایتخت کشور همایشی را میزبانی کرد که با همکاری یک شرکت انگلیسی برگزارکننده کنفرانس‌های جهانی برپا شد.

سرمایه ‏گذاران خارجی فعال در زمینه‏های گردشگری و هتلداری، نمایندگانی از شرکت‌هایی همچون هتل‏های آکور، هتل‏های روتانا، لینک‏می، عربیا مانیتور، دوتچه هاسپیتالیتی، اینکوبما، TRI هاسپیتالیتی، گروه ZAS، هتل‏های ملینا و… گرد هم آمده‏اند تا تجارب خود را درباره بازار ایران با یکدیگر به اشتراک بگذارند، چالش‏های این بازار را بررسی و در راستای امکان‏سنجی سرمایه‏گذاری در این بازار اقدام کنند. فعالان گردشگری می‌گویند برگزاری این نوع همایش‌ها می‌تواند سرمایه‌گذاران خارجی را هرچه بیشتر با بازار ایران آشنا کند و در برخی موارد به جذب سرمایه نیز منجر خواهد شد؛ آن هم در شرایطی که گردشگری ایران از ضعف در زیرساخت‌هایش رنج می‌برد.

از سرگیری پروازهای ۳ ایرلاین اروپایی

اجرای برجام، شرکت‌های هواپیمایی خارجی را به از سرگیری پروازهایشان تشویق کرد. فروردین‌ماه، شهریور ماه و آبان‌ماه به ترتیب ماه‌های بازگشت ایرفرانس، بریتیش ایرویز و KLM به آسمان ایران بودند؛ هواپیمایی‌هایی که روند ورود گردشگران اروپایی را به ایران تسهیل کردند. شرکت هواپیمایی ایرفرانس پس از ۸ سال، KLM پس از ۵ سال و بریتیش ایرویز پس از ۴ سال دوباره همکاری‌ خود را به شرکت‌های ایرانی از سرگرفتند.

تغییر رئیس سازمان گردشگری

امسال نیز سازمان متولی گردشگری، دستخوش تغییر مدیریتی شد؛ اتفاقی که از آن به‌عنوان آفت نام برده می‌شود و همواره پاشنه آشیل این سازمان بوده است؛ کمااینکه در ادوار پیشین نیز تغییر مدیریتی به کرات رخ داده. زهرا احمدی‌پور درحالی در میانه آبان‌ماه پا به ارگ سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گذاشت که طی یکی، دو هفته قبل از آن فعالان سه حوزه میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در قالب نامه‌هایی جداگانه، نظرات خود را در مورد ویژگی‌های شخصی که می‌تواند در رأس سازمان قرار بگیرد ارائه کرده، مطالباتشان را از این شخص بیان و همگی بر انتخاب فردی که بر سه حوزه اشراف نسبی داشته، از توان مدیریتی و سازماندهی بالایی برخوردار باشد، تاکید کرده بودند. با این همه اما رئیس جدید از اداره تقسیمات کشوری وزارت کشور و با مدرک دکترای جغرافیای سیاسی آمد.

تسهیل روادید با چند کشور

یکی دیگر از رویدادهایی که امسال در راستای سهولت ورود و خروج گردشگران انجام گرفت. مذاکرات تسهیل ویزا بود. این مذاکرات در برخی موارد مانند ارمنستان به لغو ویزا انجامید؛ موضوعی باعث رشد سفر ایرانی‌ها به ارمنستان شد. در برخی موارد دیگر نظیر جمهوری آذربایجان نیز به تسهیل صدور ویزا و آغاز به‌کار ویزای الکترونیک جمهوری آذربایجان برای ایرانی‌ها منجر شد.در مذاکرات با روسیه نیز مقدمات برای لغو ویزای گروهی گردشگری فراهم شده، اما هنوز به مرحله اجرا درنیامده است.

ایران در لیست مقاصد بلومبرگ

همچون سال‌های گذشته، ایران در برخی لیست‌های مقاصد سفر راه یافت. بلومبرگ مهم‌ترین نشریه‌ای بود که در آستانه سال ۲۰۱۷میلادی مردم را به دیدن ایران دعوت کرد. این نشریه دست به انتشار ۲۰ مقصد سفر عمده در جهان زد و ایران را نیز در کنار کشورها و شهرهایی همچون پرتغال، مصر، ماداگاسکار، لندن، کیپ‌تاون و… در این فهرست جای داد. در این لیست به آن دسته از کشورهای جهان که در سال جدید میلادی مورد توجه قرار خواهند گرفت، اشاره شده بود.

ایرباس‌ها در آسمان ایران

یکی دیگر از اتفاقات خوبی که امسال در حوزه حمل و نقل برای کشور به وقوع پیوست، ورود دو هواپیمای ایرباس از مجموع ۱۰۰ فروند هواپیمای سفارش‌داده‌شده به کشور بود؛ امری که با اطمینان‌بخشی به گردشگران درباره امنیت پروازها، به توسعه سفرهای هوایی کمک خواهد کرد.

امضای تفاهم‌نامه با ترکیه و چین

در اردیبهشت ماه سال جاری بود که مقامات گردشگری کشورمان تفاهم‏نامه‏‌ای را در راستای توسعه همکاری‏های گردشگری، با ترکیه به امضا رساندند. ساخت ۱۰هتل در شهرهای مختلف ایران یکی از مهم‏ترین بندهای این تفاهم‌نامه بود. اگرچه همچنان با وجود شرایط مذکور جریان تبادل گردشگر بین دو کشور به نفع ترکیه مثبت است، اما طرفین در تفاهم‏نامه مذکور بر گسترش تلاش‏ها برای افزایش تعداد گردشگران ترکیه‏ای که ایران را به‌عنوان مقصد سفر خود انتخاب می‏کنند، تاکید کردند. ایران با چین نیز بر سر ایجاد تاسیسات و زیرساخت‏های گردشگری و همچنین بهبود امکانات خدمات عمومی گردشگری در امتداد جاده ابریشم تفاهم‏نامه امضا کرد. در این تفاهم‏نامه مسائلی چون بازاریابی و تبلیغات، سرمایه‏گذاری، خدمات و امنیت، آموزش، تبادل دانش و تجربیات گردشگری و همچنین همکاری در پروژه گردشگری جاده ابریشم مورد تاکید قرار گرفت.

ثبت جهانی لوت و قنات‌ها

اواخر تیرماه سالجاری، کویر لوت به‌عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در یونسکو به ثبت رسید. یکی دو روز قبل از آن نیز ۱۱ قنات‌ ایرانی در فهرست جهانی این سازمان بین‌المللی جا خوش کردند؛ ثبت‌هایی که آثار ثبت‌شده از ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو را به عدد ۲۱ رساند. استان‌هایی که در حاشیه کویر لوت واقع شده‌اند و روستاها و شهرهای دربردارنده قنات‌های ثبت‌شده، با استفاده از این ثبت جهانی می‌توانند فرصت مناسبی برای جذب گردشگران به‌دست آورند؛ امری که می‌تواند محرومیت اقتصادی این مناطق را کاهش دهد.

بد قولی‌های مهم

با این همه برخی موضوعات نیز وعده‌اش داده شده بود و محقق نشد؛ استقرار سیستم حساب‌های اقماری گردشگری یکی از این موارد بود.طرح راه‌اندازی و استقرار نظام یکپارچه آمار گردشگری که تا پیش از این قرار بود تا انتهای سال ۹۵ به پایان برسد، به گفته مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و حمایت از توسعه گردشگری سازمان میراث فرهنگی، به‌دلیل طولانی شدن فرآیند تامین اعتبار، همچنان در دست بررسی است. محمدکاظم خلدی‌نسب پیش از این در شهریورماه گفته بود که مهلت نهایی برای اجرایی کردن طرح حساب‌های اقماری گردشگری تا پایان اولین سال برنامه ششم تمدید شده و تعیین بودجه و مشخص کردن شرح وظایف دستگاه‌ها برای تحقق این پروژه از الزامات محقق‌شدن این برنامه هستند.

تعلل در استقرار حساب‌های اقماری درحالی رخ می‌دهد که به باور کارشناسان عدم دسترسی به اطلاعات آماری دقیق از عمده موانع موجود در مسیر برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری‌های خرد و کلان و سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری کشور به‌شمار می‌رود و طراحی سیستمی برای محاسبه میزان درآمدهای حاصل از این بخش چه در حوزه گردشگری داخلی و چه در حوزه گردشگری خارجی، یکی از الزامات پذیرفتن گردشگری به‌عنوان صنعت است.دومین بد قولی مسوولان نیز تدوین برنامه جامع گردشگری است. پیش از این قرار بود تا پایان سال ۹۴ این برنامه تدوین شود و پس از آن نیز مسوولان قول داده بودند این اتفاق تا پایان سال‌جاری رخ دهد اما در جریان تهیه پیش‌نویس برنامه ششم مقرر شد این اتفاق تا پایان سالِ اولِ اجرای قانون برنامه ششم توسعه به وقوع بپیوندد.