ایران، وزارت صنعت،معدن و تجارت برای تحقق جهش تولید بر اساس 7 محور استراتژیک می خواهد عمل کند.

 محور اول؛ توسعه و تعمیق ساخت داخل است که برای آن 11 برنامه عملیاتی تدوین شده است. موضوع دیگری که قرار است در سال جاری دنبال شود؛ ادامه مدیریت واردات و توسعه صادرات غیر نفتی است که در قالب 5 برنامه جدید اجرایی خواهد شد. توسعه معادن و صنایع معدنی با اجرای نقشه راه هم از دیگر محورهایی است که طی سال جاری در 5 برنامه مجزا اجرایی می شود. محور چهارم؛ توسعه فناوری و محصولات دانش بنیان است که طی سال های اخیر در بدنه تولید و تجارت کشور اثرگذار بوده، قرار است در 5 برنامه فعالیت های دانش بنیان دنبال شود.

 پنجمین سیاستی که برای جهش تولید هدف گذاری شده؛ مدیریت بازار و ساماندهی لجستیک تجاری در قالب 5 برنامه است. از سویی محور ششم؛ بهبود فضای کسب و کار مرتبط با بخش صنعت، معدن و تجارت با 5 برنامه و محور هفتم؛ تأمین منابع مالی و توسعه سرمایه گذاری با 4 برنامه است.

40 برنامه عملیاتی برای جهش تولید

بر این اساس با 40 برنامه جدید قرار است جهش تولید در کشور اتفاق بیفتد. البته باید پذیرفت که تحقق محورهای یاد شده با وجود مشکلاتی که از سال های گذشته به ارث رسیده و گستردگی تحریم ها، ابهام های متعددی دارد. با افزایش قیمت ارز و رشد قیمت محصولات داخلی، قدرت خرید مردم کاهش یافته است و همین امر باعث شده که تولیدکنندگان به سمت کاهش تولید حرکت کنند. در حقیقت رکود تقاضا سبب رکود عرضه شده است. از سویی کاهش قیمت نفت، محدودیت ارزی کشور و اف ای اتی اف هم از دیگر موانع جدی بر سر راه جهش تولید است. در این میان شیوع ویروس کرونا عاملی شده تا صنعتگران کشور نتوانند در مسیر افزایش تولید گام بردارند. با وجود مشکلاتی که گریبانگیر بخش تولید شده، مدیران وزارت صنعت، معدن و تجارت به ماه های آتی خوش بین هستند و اعتقاد دارند که بر اساس برنامه های تدوین شده امکان رشد و جهش تولید وجود دارد.

جایگزیی 3.28 میلیارد دلار تولید به جای واردات

با این تفاسیر در محور اول برای جهش تولید به توسعه و تعمیق ساخت داخل اشاره شد. یکی از برنامه ها در این بخش نهضت ساخت داخل است که البته از سال 98 این امر شروع شده است، اما قرار است در سال 99، جایگزین 3.28 میلیارد دلار تولید به جای واردات در راستای تنظیم تولید و بازار، کاهش وابستگی تولید به مواد اولیه وارداتی و شناسایی اقلام گلوگاهی تولید با ملاحظات تحریم دنبال شود.

1500 واحد صنعتی امسال احیا می شود

فعال سازی واحدهای راکد صنعتی هم از دیگر برنامه ها است، بر این اساس قرار شده فعال سازی 1500 واحد صنعتی در داخل شهرک ها و نواحی صنعتی و هدایت 800 سرمایه گذار جدید برای بهره مندی از ظرفیت های مکانی، ماشین آلات واحد های راکد و تعطیل در جهت ایجاد و راه اندازی واحدهای جدید، مورد پیگیری قرار گیرد.

تکمیل 60 طرح نیمه تمام

تکمیل و راه اندازی طرح های نیمه تمام پیشران و منتخب هم از موضوعاتی است که در سال جاری قرار است محقق شود. بر این اساس تکمیل 60 طرح ملی و تکمیل طرح های صنایع پیشران هدف گذاری شده است.

تولید بدون کارخانه در سال 99

برنامه دیگر فعال کردن ظرفیت خالی واحدها است که بنا شده امسال شاهد بهره برداری ازظرفیت خالی واحدها با اولویت صنایع پیشران و استفاده از رویکردهای جدید تولید بدون کارخانه، باشیم.

نوسازی خودروها کلید می خورد  

برنامه دیگر که اهمیت زیادی دارد، نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی سنگین است. اگر در این حوزه نوسازی صورت گیرد خیلی از صنایع درگیر می توانند رشد کنند. با توجه به چنین برنامه ای قرار است نوسازی 42341 دستگاه خودرو و 34142 دستگاه خودروهای سنگین (به عنوان مثال نوسازی 89826 کشنده، 9561 کامیون، کامیونت 8001 و اتوبوس دیزل شهری 4971 و…) انجام شود. برای تحقق چنین هدفی 1.9 میلیارد دلار اعتبار نیاز است که قرار است از صرفه جویی مصرف سوخت و صندوق توسعه ملی بودجه آن تأمین شود.  

توسعه ناوگان حمل و نقل ریلی در برنامه صمت

حمایت از تأمین و توسعه ناوگان حمل و نقل ریلی هم از دیگر برنامه هایی است که در سال جاری دنبال خواهد شد. در این میان تولید 2180 دستگاه انواع واگن که 2000 واگن باری، 150 دستگاه واگن مسافری و ساخت 30 دستگاه لوکوموتیو را شامل می شود، هدف گذاری شده است، البته انجام طراحی و مقدمات ساخت داخل مترو هم امسال دنبال می شود.

5 استان وارد طرح ملی پوشاک می شوند

برنامه دیگری که وزارت صمت امیدوار به تحقق آن است، طرح توسعه پوشاک روستایی است. این طرح برای اولین بار در سال جاری عملیاتی خواهد شد.

پیوند 500 واحد صنعتی کوچک و بزرگ

توسعه صنایع کوچک ومتوسط و پیوند آنها با صنایع بزرگ در راستای تکمیل زنجیره ارزش  هم از دیگر برنامه هایی است که در سال جهش تولید دنبال خواهد شد. در این بخش قرار است ایجاد پیوند بین حداقل 500 واحد متوسط و کوچک با واحد های بزرگ با استفاده از ظرفیت پیمانکاری فرعی برای 10 رشته جدید و تکمیل 40 خوشه صنعتی و خاتمه 10خوشه در حال اجرا پیگیری شود.

تکمیل زنجیره ارزش در 8 صنعت

تکمیل زنجیره ارزش صنایع منتخب چون صنایع نساجی، پوشاک و چرم، صنایع خودرو، صنایع لوازم خانگی، صنایع لاستیک و پلاستیک، فلزات اساسی، صنایع پایین دست پتروشیمی و محصولات از کاغذ با هدف؛ تقویت زنجیره های صنایع منتخب، افزایش رقابت پذیری، تکمیل و اجرای پروژه ها در نظر گرفته شده است.

لوازم خانگی قسطی در سال 99

نکته دیگری که وزارت صمت به آن پرداخته تحریک تقاضای خرید کالاهای مصرفی با دوام ساخت داخل است که البته این برنامه از سال 98 شروع شده است. در این برنامه هدف گذاری شده که 40 درصد تولیدات لوازم خانگی چون یخچال و فریزر، کولر، فرش و ماشین لباسشویی با تسهیلات به دست مردم برسد.

صادرات به 17 کشور همسایه

محور دیگری که در برنامه سال جاری وزارت صمت آمده، مدیریت واردات و توسعه صادرات غیر نفتی است. در این بخش طبق برنامه ریزی های صورت گرفته قرار است، حجم و تنوع محصولات صادراتی (کالا و خدمات) به 15 کشور همسایه و دو کشور هند و چین افزایش پیدا کند. رشد حجم صادرات به میزان 39 میلیارد دلار به 15 کشور همسایه، افزایش تنوع محصولات صادراتی به 15 کشور همسایه،  افزایش حجم  صادرات به میزان 10میلیارد دلار به کشورهای چین و هند، ایجاد مراکز تبادلات بازرگانی و تنظیم تعرفه ها و عوارض فصلی برای اجرا در سال جاری هدف گذاری شده است.

احیای 150 معدن کشور

محور سومی که قرار است در مسیر درستی قرار گیرد، توسعه معادن و صنایع معدنی با تأکید بر نقشه راه  معدن است. در این میان تجهیز و نوسازی معادن کشور، احیای 150 معدن، فعال سازی و  توسعه معادن کوچک مقیاس و تکمیل زنجیره ارزش فلزات، مس و آلومینیوم هم مدنظر قرار گرفته است.

مدیریت بهره وری در 20 بنگاه صنعتی

محور دیگر توسعه فناوری و محصولات دانش بنیان است که قرار شده در سال جهش تولید با جدیت بیشتری دنبال شود. در این بخش برنامه ریزی برای طراحی و استقرار مدل چرخه مدیریت بهره وری حداقل  در 20 بنگاه بزرگ صنعتی است. اجرای طرح توانمند سازی تولید و توسعه اشتغال پایدار حداقل برای 1000 بنگاه اقتصادی هم در این بخش دیده شده است.

نوسازی 1500 واحد تولیدی

نکته دیگری که در بخش یاد شده آمده بازسازی و نوسازی حداقل 50 واحد صنعتی بزرگ و 1500 واحد صنفی تولیدی است، مسئولان وزارت صمت اعتقاد دارند که با همت مجموعه های دانش بنیان می توان به سمت نوسازی واحدهای صنعتی حرکت کرد.